عیـب‌یابی الکتروموتورها به کمک آنالیز جریان و ارتعاش

معرفی دوره

همزمان با رشد و پیشرفت صنایع، پایش وضعیت ماشین ها و تجهیزات مختلف نیز ضروری گردیده است. ماشین‌های الکتریکی بعنوان یکی از حساس ترین تجهیزات یک سیستم، جهت پایش و تشخیص بموقع عیوب از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشند. با توجه به جایگاه ماشین های الکتریکی دوار در مراکز صنعتی، نگهداری و تعمیرات این دسته از تجهیزات الکتریکی، بسیار ضروری می باشد.

نگهداری اصولی و تعمیرات پیش‌گیرانه این تجهیزات نقش بسزائی در کاهش هزینه های تعمیراتی و افزایش بهره وری مراکز صنعتی ایفا می کند. بطور معمول، از موتورهای الکتریکی القائی سه فاز قفسه سنجابی بیشتر جهت کاربردهای صنعتی استفاده می شود. برای کاربردهای خانگی نیز از موتورهای القائی تک‌فاز استفاده می‌گردد. بنابراین، پایش وضعیت این نوع تجهیزات هم در کاربردهای صنعتی و هم کاربردهای خانگی بسیار حیاتی می باشد.

در دو دهه اخیر، روش های عیب‌ یابی مختلفی مانند آنالیز ارتعاش تجهیز، آنالیز جریان، ترموگرافی، آنالیز روغن و … مورد استفاده قرار گرفته است. امروزه آنالیز اثرانگشتی (CSA) جریان موتور یکی از عمومی‌ ترین روش‌های عیب‌یابی می‌باشد چراکه به کمک این روش به آسانی می توان عیوبی چون شکسته شدن یا ترک خوردن روتوربارها، اتصال کوتاه در سیم پیچ های استاتور، خرابی بیرینگ‌ها و … را تشخیص داد.
در صنعت کنونی موتورهای القایی به صورت وسیعی به کار گرفته می‌شوند. استفاده از این الکتروموتورها نسبت به انواع دیگر الکتروموتورها دارای صرفه اقتصادی بیشتری است و از طرف دیگر تعمیرات این موتورها (القائی) نسبت به انواع دیگر راحت‌تر می‌باشد. مسائل و مشکلات ارتعاشی در موتورهای القائی می‌تواند به شدت مخرب بوده و باعث کاهش شدید قابلیت اطمینان موتور شوند. به حداقل رساندن و یا از بین بردن ازکار افتادگی دستگاه‌ها در پروسه‌های تولید و بهره‌برداری امری ضروری می‌باشد به همین دلیل اگر مشکلی در دستگاه رخ دهد، می‌بایست به سرعت شناسایی و رفع عیب شود.

به علت چرخان بودن میدان مغناطیسی در این الکتروموتورها (موتورهای القائی) بررسی و شناخت ارتعاشات حاصل از این الکتروموتورها نسبتاً پیچیده و مشکل می‌باشد. شناخت اصول و روش‌های رفع اشکال و آنالیز درست تجهیزات برای مهندسین تعمیرات بسیار مفید و ارزشمند است.
همانگونه که گفته شد یکی از روش‌های عیب‌یابی موتورهای القایی آنالیز ارتعاشات این موتورها می‌باشد. با داشتن دانش و علم مناسب و کافی و شیوه‌های تشخیص مطلوب می‌توان با دقت فراوان به عامل ایجاد ارتعاش اشاره کرد. نتیجه‌گیری‌های نادرست و غلط که برآیند عدم شناخت ریشه ایجاد ارتعاش می‌باشد، می‌تواند موجب صرف مقادیر زیادی هزینه و زمان گردد. با بکارگیری روش صحیح جمع‌آوری اطلاعات و تکنیک‌های آنالیز مناسب می‌توان منبع و ریشه به‌وجود آورنده ارتعاش را تشخیص داد. از جمله دلایل و منابع به‌وجود آورنده ارتعاش در موتورهای القائی را می‌توان به موارد زیر اشاره کرد، البته مواردی هم وجود دارد که به آنها اشاره نشده است:
– آنبالانسی الکتریکی موتور
– آنبالانسی مکانیکی که شامل آنبالانسی در موتور، کوپلینگ یا دستگاه متحرک می‌شود.
– تأثیر عیوب مکانیکی بر موتور که شامل انواع لقی، سایش، خرابی‌های بیرینگ و… می‌باشد.
– تأثیر عیوب خارجی بر موتور که شامل عیوب فونداسیون، تجهیز متحرک، ناهم‌محوری و … می‌باشد.
– رزونانس، سرعت‌های بحرانی و … که بر روی ارتعاشات موتور تأثیر خواهند گذاشت.

دوره آموزشی عیب یابی الکتروموتورها برای آشنایی با ساختار انواع الکتروموتورها، روش عملکرد آنها، انواع عیوب مکانیکی و الکتریکی متداول در آنها، روش های تست و عیب یابی آنها و… در نظر گرفته شده است.
زمانی که فعل و انفعال الکتریکی و مکانیکی در موتور شناسایی گردید و تأثیر اجزاء خارجی بر روی ارتعاشات موتور آشکار شد، شناخت قطعات و اجزاء خراب شده در موتور معمولاً کاری آسان است.